Sart bir başkent , yakınında Sart çayı var ( Paktalos ) . Sofokles filoktetes adlı yapıtında :
" Toprak , Zeus'un bile anası , senki altını bol Poktolos'a hükmedersin " der . Çay yöredeki
dağlardan Sart'a doğru altın kırıntıları taşır , zamanla altın tükenmiş ...
Ülke zengin olduğu için çeşitli zamanlarda istilalara uğrasada yıkılmamış , kent surlarla
güçlenmiş , kendini korumak için paralı asker beslediği içinde çevresindeki İon şehir
evletlerine sözünü geçirmiş . Bize ulaşan Lidya kırallarının adları sırasıyla : Gyges , Ardys ,
Sadyattes , Alyattes , Kroisos . Kroisos yani Kaarun , onun hazinelerini görmiye Uşak 'a gittik .
Ülkeyi Persler istila eder ve Lid uygarlığı biter .
Çevrede gördüğümüz her şeyin çoğu Roma İmparatorluğundan kalma ...
Artemis Sunağı
Görünüm sanki sunak yeni inşaa edilirken iflas eden müteahhit nedeniyle yarım kalmış ...
Depremlerde sunak yıkılmış ve arkeologlar "logo parçası" gibi hazırlanmış sutun parçalarını
kaideler üzerine yerleştirmiş , eski vinç tapınak alanında duruyor .Tapınağın pembe kumtaşı
sunağının Midas ve Alacahöyük yakınındaki Kalehisar'daki Kybele yada Kubaba sunaklarına
benzediği görülmüş . Ancak burda bulunan yunanca ve lidçe yazıtlardan Artemis için yapılmış
sunak olduğu söyleniyormuş . Arkeologlar sunağın üç değişikliğe uğradığını ve sonuncu
değişikte yarım kalan kısımların tamamlandığı şeklinde bilgi aktarıyorlar ...
Ama son tamamlanmada tapınak iki bölüme ayrılmış .
Logo parçaları ...
Bir kaidenin üzerine önce en sağdaki alt parça , sonra ortadaki parçalardan kolon
oluşturuluyor ve en soldaki kolon başlığı en tepeye yerleştiriliyor . Bugünkü teknolojiyle
bu lego parçalarından istenirse kısa zamanda ve çok parça üretilerek çeşitli yerlerdeki
harabe antik kentler o zamanki görüntüleri ile ayağı kaldırılabilir .
Hıristiyanlık yayılınca tapınağın hemen önüne tuğla ve molozdan M kilise inşa edilmiş ;
resimde görünen kısım sonradan kiliseye ilave edilen ikinci bir absis . Dikdörtgen
kilisenin önüne ilave edilen kısmın ayrı bir girişi olsada ön açık kısımdan kilisenin
bu ilaveye bakan kısmında bir büyük pencere var ....